Uyku Bozuklukları Tedavisi
Uyku hem zihinsel aktivitemizin saÄŸlıklı bir ÅŸekilde devam etmesi hem de fiziksel gücümüzün korunması için hayati öneme sahiptir. Uyku sırasında yaÅŸanan sorunlar hem psikolojik hem de nörolojik sorunlardan kaynaklanabilir. Uyku apnesi gibi solunum bozuklukları da uykunun kalitesini düÅŸürebilir. Üstelik hayatı riske atabilir. Bu nedenle uyku bozukluklarının mutlaka tedavi edilmesi gerekir.
Uykunun düzenlenmesi kimi zaman sadece yaÅŸam tarzında bazı deÄŸiÅŸikliklerle kimi zaman da ilaçlarla bazense solunum cihazları ile mümkündür. Uyku bozuklukları tedavisi Aydın iÅŸleminin planlanması için öncelikle altta yatan nedenlerin net bir ÅŸekilde ortaya konması gerekir. Uyku bozuklukları, genellikle nörolojinin alanına girer. Bu nedenle uyku sorunları yaÅŸayan kiÅŸilerin zaman kaybetmeden nöroloji alanında uzman bir doktora görünmesi tavsiye edilir.
​
Uyku Bozuklukları Nelerdir?
Bugüne kadar tanılanmış 85’in üzerinde uyku hastalığı vardır. Uyku sırasında nefesin kesilmesi, kasların istemsiz hareket etmesi, uykuya dalamama, aşırı uykululuk ya da hiç uyuyamama en sık rastlanan uyku sorunlarındandır. Bu sorunlar geçici olabileceÄŸi gibi uzun da sürebilir. EÄŸer kiÅŸi uykusunu alamazsa, gündüz uykulukları artarak iÅŸ yaÅŸamında sorunlarla karşı karşıya kalabilir. UykusuzluÄŸun yarattığı dikkatsizlik, kazalara neden olabilir. Tam tersine aşırı uyuma hâli de iÅŸ ve sosyal yaÅŸamı olumsuz etkiler. Bu nedenle sorun ne olursa olsun, uyku probleminin altında yatan nedenlerin araÅŸtırılması gerekir. Yaygın görülen uyku bozuklukları;
-
Insomnia (Uykusuzluk, uykuya dalma ve sürdürme güçlüÄŸü)
-
Gündüz aşırı uyku hâli
-
Huzursuz bacak sendromu
-
Uykuda solunum bozukluÄŸu (Uyku apnesi)
-
Uykuda yürüme (Parasomnia)
-
DiÅŸ sıkma (Bruksizm) olarak sıralanabilir. Ancak bunların dışında, nadir görülen birçok uyku sorunu bulunmaktadır.
Uyku Solunum BozukluÄŸu (Uyku Apnesi) Nedir?
Uyku apnesi, en sık görülen ve en tehlikeli uyku bozukluklarından biridir. Uyku apnesi, kısaca; kiÅŸinin uyku sırasında nefessiz kalması olarak tanımlanabilir. En belirgin özelliÄŸi alçalıp, yükselen; yüksek sesli horlamadır. Horlama sırasında boÄŸaz daralır. Solunum yavaÅŸlar. Uyku apnesi yaÅŸayan kiÅŸilerde boÄŸaz aşırı ÅŸekilde daralır ve kapanır. Bu nedenle hasta saniyelerle sınırlı olmak üzere nefessiz kalabilir. Ancak bu süre uzun olursa ölüm riski söz konusu olur. Bu nedenle uyku apnesinin tanı ve tedavisi oldukça önemlidir. Uyku sırasında sık tekrarlayan, tıkayıcı apne sendromu “obstrüktif uyku apne sendromu” olarak da bilinmektedir.
Obstrüktif apne sendromu tedavi edilebilir bir uyku bozukluÄŸudur. Tedavisinde en etkili yöntem; maske ile uygulanan solunum cihazları ile uygulanan basınç tedavisidir. Maske; kapanma eÄŸiliminde olan soluk borusunu, basınç yardımı ile açık tutar. Böylece saÄŸlıklı nefes alışveriÅŸi saÄŸlanır. Ancak anatomik olarak maske tedavisine uygun olmayan kiÅŸilerde cerrahi de tercih edilebilir. Günümüzde cerrahi ve solunum cihazı tedavisine bir alternatif de ağız içine yerleÅŸtirilen, özel aparatlardır. KiÅŸinin genel saÄŸlık durumu ve konforu deÄŸerlendirilerek, bu tedavi yöntemlerinden birine karar verilebilir.
Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) Nedir?
Huzursuz bacak sendromu, sık karşılaÅŸtığımız bir baÅŸka uyku bozukluÄŸudur. Huzursuz bacak sendromu olan kiÅŸi, uyku sırasında istemsizce bacaklarını hareket ettirir. Bacaklar gece boyunca kasılıp, gevÅŸeyerek kiÅŸinin uyku kalitesini düÅŸürür. Bu durum, diÄŸer birçok uyku sorununda olduÄŸu gibi psikolojik kökenli olarak düÅŸünülebilir. Ancak huzursuz bacak sendromu psikolojik bir rahatsızlık deÄŸildir. Nedeni tam olarak bilinmese de çoÄŸunlukla nörolojik sorunlara iÅŸaret eder. Özellikle periferik sinirlerdeki dopamin üretimi ile ilgili sorunların huzursuz bacak sendromuna yol açtığı düÅŸünülmektedir. Bazı kas hastalıkları da huzursuz bacak sendromuna neden olabilir. Bununla birlikte vücudumuzdaki bazı vitamin ve minerallerin eksikliÄŸi, fıtık ve aşırı alkol tüketimi de huzursuz bacak sendromuna neden olabilmektedir.
Gündüz Aşırı Uykululuk Neden Olur?
Gündüz aşırı uyuma isteÄŸi; tüm gün devam eden uyuma isteÄŸi, sersemlik ve yorgunluk olarak kendini gösterebilir. Ya da kiÅŸinin olmadık yerlerde, aniden uyumasına neden olabilir. Gündüz uykululuk hâli hem psikolojik hem de nörolojik kaynaklı birçok soruna iÅŸaret eder. Nedenlerin açık ÅŸekilde bilinmesi için psikolojik ve fiziksel saÄŸlık bir arada deÄŸerlendirilmelidir. Tedavinin de bu yönde planlanması gerekir.
Günümüzde, gündüz aşırı uyuma isteÄŸi “narkolepsi” ile de iliÅŸkilendirilmektedir. En karakteristik semptomu gündüz aşırı uyuma isteÄŸi olan narkolepsi; beyinde salgılanan bazı hormonların düÅŸüklüÄŸüne de iÅŸaret eder. Bu nedenle gündüz aşırı uyku hâli de hafife alınmaması gereken bir durumdur.
Ä°nsomnia (Uykusuzluk) Nedir?
Ä°nsomnia hem gündüz hem de gece uykuya dalmada güçlük, uzun saatler uykusuz kalma olarak bilinen bir uyku bozukluÄŸudur. Insomnianın nedenleri hem çevresel koÅŸullar hem de aşırı alkol, sigara vb. uyarıcıların tüketilmesi olabilir. Insomnia uzun sürdüÄŸünde kiÅŸinin yaÅŸam kalitesini ciddi ÅŸekilde düÅŸürür. Bu nedenle mutlaka tedavi edilmesi gerekir.
Uyku BozukluÄŸu Tedavisi
Yukarıda sıraladığımız uyku problemleri dışında, birçok farklı uyku sorunu yaÅŸanabilir. Uykuda konuÅŸma ya da jet-lag (uyku düzeninin bozulması) gibi sorunlar genelde tedaviye gerek olmayan uyku sorunlarıdır. Zaman zaman herkes yaÅŸayabilir. Ancak ciddi uyku problemleri hem kiÅŸinin kendisini hem de birlikte uyuduÄŸu kiÅŸiyi rahatsız eder. Ä°laçlar, yaÅŸam tarzında deÄŸiÅŸiklikler, gerekli durumlarda cerrahi gibi birçok tedavi bu sürece dahil olabilir. Bu nedenle uyku bozukluÄŸunda doÄŸru tedavi planlanmadan önce, mutlaka doÄŸru teÅŸhis konulmalıdır.
BLOG yerinden Uykusuzluk ile ilgili yapılan bilimsel çalışmalar, güncel tedaviler, ilaç yan etkileri, komplikasyonlar, son geliÅŸmeler hakkındaki yazılarımı okuyabilirsiniz.